Udar mózgu - trzecia przyczyna zgonów w Polsce

Szacuje się, że udar mózgu co roku dotyka w Polsce ok. 80 tys. osób i powoduje ok. 30 tys. zgonów. Jest on trzecią co do częstości – po chorobach serca oraz chorobach nowotworowych – przyczyną śmierci Polaków. Pomimo ogromnego postępu jaki w ostatnich latach dokonał się w zakresie prewencji i leczenia udaru mózgu, choroba pozostaje jedną z głównych przyczyn trwałej niepełnosprawności osób po 40 roku życia. Dlatego oprócz leczenia i rehabilitacji, ogromne znaczenie ma edukacja oraz budowanie świadomości choroby.

Wielu pacjentów bagatelizuje pierwsze sygnały udaru...

Oto historia wielu pacjentów: podczas wykonywania czynności dnia codziennego doznają nagle uczucia zdrętwienia prawej bądź lewej ręki i nogi, po kilku minutach następuje osłabienie kończyn. Zwykle wtedy uznają oni, że te objawy są konsekwencją intensywnego wysiłku związanego z wykonywaniem różnych obowiązków, zwykle wtedy podejmują decyzję, że odpoczną i położą się spać. Zaczynają uciekać cenne minuty…

Poszkodowani często bagatelizują typowe objawy udaru niedokrwiennego mózgu, jakimi są zdrętwienie kończyn oraz ich osłabienie. Ponieważ ból głowy stosunkowo rzadko towarzyszy wystąpieniu udaru niedokrwiennego mózgu, pacjenci nie kojarzą wystąpienia wyżej wymienionych objawów z objawami uszkodzenia mózgu. Brak tej świadomości jest jedną z głównych przyczyn zbyt późnego zgłaszania się pacjentów po pomoc medyczną.

Objawy - na co zwrócić uwagę

Udar niedokrwienny mózgu związany jest z wystąpieniem obszaru niedokrwienia, a co za tym idzie niedotlenienia mózgu, na skutek ograniczenia drożności naczyń mózgowych. O wystąpieniu takiej sytuacji informować nas będą różnego rodzaju objawy neurologiczne. Warto je znać, żeby w sytuacji wystąpienia zagrożenia jak najszybciej je rozpoznać i udzielić pomocy poszkodowanemu.

Objawy udaru mózgu mogą mieć charakter ogólny (jak utrata przytomności) oraz ogniskowy, w tym najczęściej:

- niedowład połowiczy,

- opadanie powieki i kącika ust,

- połowicze zaburzenia czucia,

- podwójne widzenie,

- zaburzenia mowy i jej rozumienia,

- zawroty głowy.

Jakie symptomy mogą poprzedzać wystąpienie udaru niedokrwiennego mózgu?

Odczuwanie przez pacjentów okresowo nieregularnego bicia serca, może świadczyć o migotaniu przedsionków i predysponować chorego do udaru mózgu w przyszłości. Migotanie przedsionków może spowodować powstanie zakrzepu w sercu, który drogą naczyń krwionośnych przedostaje się do mózgu i zamyka światło naczynia mózgowego. Zatem w przypadku odczuwania dyskomfortu w klatce piersiowej i okresowego kołatania serca, zawsze należy ten fakt zgłosić lekarzowi, który wykona EKG i potwierdzi bądź wykluczy zaburzenia rytmu.

Zdarza się również, że kilka tygodni przed zachorowaniem na udar niedokrwienny mózgu, pacjenci odczuwają kilkunastominutowe zdrętwienie ręki lub nogi. Ma wówczas miejsce przejściowe niedokrwienie mózgu, które ze względu na kryterium przejściowości i szybkie ustąpienie objawów, jest przez pacjentów ignorowane. Zatem należy pamiętać, że TIA (przejściowy atak niedokrwienny) jest sygnałem ostrzegawczym. Każda osoba, która doświadczyła nawet bardzo krótkich, przejściowych epizodów związanych z drętwieniem lub osłabieniem kończyn lub połowy ciała, zaburzeniami mowy, widzenia bądź równowagi, powinna natychmiast skonsultować się z lekarzem lub zgłosić się do szpitala.

Czas na wagę...życia!

Dla ratowania pacjentów, którzy zachorowali na udar niedokrwienny mózgu, kluczowy jest czas. Okno terapeutyczne, które obecnie wynosi do 4,5 godziny, pozwala wdrożyć u pacjentów leczenie tomboli tyczne (w przypadku braku przeciwwskazań), dzięki któremu skrzepliny zamykające światło naczyń mózgowych ulegają rozpuszczeniu.

Należy pamiętać, że zachorowanie na udar niedokrwienny mózgu jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia, dlatego każdy epizod wystąpienia nawet przejściowego niedokrwienia mózgu, wymaga konsultacji medycznej.

Wskaźnik śmiertelności udaru niedokrwiennego mózgu, po 3 miesiącach od jego wystąpienia, kształtuje się na poziomie 20%. Pozostali pacjenci wymagają pomocy w codziennym życiu:

- 15% to osoby niesprawne, wymagające przy wykonywaniu codziennych czynności stałej i całkowitej pomocy osoby drugiej,

- 45% to chorzy wymagający częściowej pomocy, np. w zakresie ubierania się,

- 5% to osoby z widoczną niesprawnością, niewymagające jednak pomocy osób postronnych.

Aby zapobiec konsekwencjom udaru warto pamiętać, jakie są główne objawy niedokrwienia mózgu a w przypadku ich wystąpienia u osób w naszym otoczeniu natychmiast wezwać pogotowie lub jak najszybciej zgłosić się do szpitalnego oddziału ratunkowego.